Wikipedia và kiểm duyệt internet

Ban Biên Tập No Firewall

2011/11/10

Mới đây tờ Foreign Policy có cuộc phỏng vấn với ông Jimmy Wales, sáng lập viên của bách khoa toàn thư mở Wikipedia, mà đa số chúng ta có lẽ đã ít nhất vài lần lấy dữ kiện từ đây . Ông Wales nêu lên vai trò của Wikipedia như một truyền thông xã hội, hữu ích trong những quốc gia bị kiểm duyệt thông tin đại chúng.

Vài nét về Wikipedia

Wikipedia được thành lập vào năm 2001, khởi xướng bằng Anh ngữ. Sau 10 năm hoạt động, trang này đã có hơn 20 triệu bài viết trong 282 ngôn ngữ.  Wikipedia tiếng Việt được thành lập vào năm 2003 và hiện đang có trên 200.000 bài viết, con số vẫn còn khiêm nhường.

Cốt lõi của Wikipedia là tính chất wiki của trang này. Có nghĩa là nội dung của các bài viết trên trang này đều do người sử dụng viết ra.  Bất cứ ai cũng có thể viết bài hoặc sửa đổi bài/bổ túc những bài đang có. Chất lượng nội dung được "giám sát" bởi tất cả những ai ghé thăm Wikipedia và nhóm admin tịnh nguyện của trang này.

Nhiều người dùng Wikipedia như nguồn thông tin mặc nhiên đã có kiểm chứng. Điều này các bạn nên lưu ý, vì như chúng ta thấy, bất cứ ai cũng có thể viết. Khi dùng, bạn nên lưu ý đến các nguồn bài viết đưa ra, cũng như lượng định sự trung thực của các nguồn đó.

Biết cách dùng, chúng ta có thể hưởng trí tuệ chung của cộng đồng mạng.

Dùng Wikipedia như một truyền thông xã hội
Theo lời ông Wales, Wikipedia không hợp tác với các chế độ độc tài hoặc tự kiểm duyệt nội dung.  Tại Việt Nam dân cư mạng vẫn có thể truy cập Wikipedia.

Vì sự thông dụng và dễ dàng truy cập, Wikipedia là một truyền thông xã hội rất tốt, mà giới blogger có thể dùng để phổ biến những thông tin thường bị bưng bít tại Việt Nam. Vì Wikipedia được  biết bao người thường xuyên truy cập, nên các bài của bạn sẽ có xác xuất cao hiện ra trong Google search.

Có hai cách để đưa thông tin lên Wikidia.  Bạn có thể viết một bài mới về một đề tài nào đó, hoặc bạn cũng có thể vào sửa đổi hay bổ túc một bài viết đang có của người khác.  Để viết bài mới, bạn cần đăng ký tài khoản với Wikipedia, nhưng để sửa đổi/bổ túc bài đang có, bạn không cần tài khoản.

Ẩn danh trên Wikipedia
Một điểm về bảo mật, bạn nên lưu ý đến. Khi bạn sửa đổi/bổ túc, mà không có tài khoản, địa chỉ IP của bạn sẽ hiện ra công khai trên Wikipedia. Kẻ xấu có thể từ đó truy ra tông tích của bạn. Nhưng nếu bạn có tài khoản và đăng nhập mỗi khi bạn viết trên Wikipedia, người ta chỉ thấy nick của bạn mà thôi.  Vì thế, bạn nên lập tài khoản  đăng nhập mỗi khi đưa thông tin lên trang này.  Nếu bạn chỉ đọc thông tin, địa chỉ IP của bạn sẽ không hiện lên. 

Bạn có thể tìm hiểu thêm về cách dùng Wikipedia tại đây: tiếng Việt và Anh:

Nguồn: Foreign Policy