Facebook và Bất Tuân Dân Sự tại Việt Nam

Kết quả của cuộc thăm dò kiểm duyệt Facebook

Việt Tân
2011/03/04

Ban biên tập No Firewall xin chân thành cám ơn tất cả các bạn đọc đã tham gia vào cuộc thăm dò này.

nguồn: trang phản đối việc ngăn chặn Facebook

Dù có bị ngăn chặn và hoạt động một cách bất thường từ hồi tháng 11 năm 2009, Facebook vẫn càng ngày càng trở thành mạng xã hội phổ cập và có nhiều ảnh hưởng nhất tại Việt Nam. Như chúng ta đã thấy tại Trung Đông và Bắc Phi, các mạng xã hội đã mở ra môt khoảng không gian cho sự phát triển của xã hội dân sự, qua đó các cá nhân và nhóm có thể tự do chia sẻ tư tưởng, suy nghĩ và các ý tưởng đối kháng. Qua việc đem lại những công cụ để thông tin hữu ích và động viên sự tham dự, Facebook cùng các mạng thông tin xã hội khác đang góp phần tạo sự thay đổi tại Việt Nam.

Trong một cuộc thăm dò gần đây do Việt Tân thực hiện, chín phần mười số người sử dụng được hỏi cho biết đã gặp khó khăn hay bị ngăn chặn trong việc truy cập vào Facebook. Tuyệt đại đa số những người này cho biết họ sẽ có phản ứng đối với nhà mạng (Internet Service Provider - ISP) bằng cách gửi đơn khiếu nại hoặc áp dụng và chỉ dẫn cho bạn bè các phương pháp chống kiểm duyệt hay vượt qua sự ngăn chặn.

Sự phát triển của Facebook tại Việt Nam, dù gặp phải những hạn chế từ phía chính quyền, đã thể hiện một hình thức bất tuân dân sự trong giới sử dụng Internet. Những cố gắng của chính quyền Hà Nội nhằm hạn chế Facebook cần phải được đối phó lại bằng sự kiên trì đấu tranh cũng như việc quảng bá các phương cách vượt kiểm duyệt của chúng ta để đòi cho được quyền tự do thông tin và kết nối.

Chính quyền Việt Nam đã xóa Facebook khỏi danh sách bạn bè

Từ đầu năm 2008, Facebook đã bắt đầu giới thiệu các tiện ích dịch thuật (Translations Application) cho phép dịch và địa phương hóa nội dung, do chính người sử dụng phản hồi hay đóng góp. Người sử dụng Facebook trên toàn thế giới đã tham gia vào việc chuyển dịch 24 ngàn cụm từ ngữ của Facebook ra mọi ngôn ngữ chính của thế giới, trong đó có tiếng Việt. Cho tới cuối năm 2008, Facebook đã đặt được chân tại Việt Nam với non 100 ngàn người sử dụng.

Công văn của Bộ Công An Việt Nam yêu cầu ngăn chặn Facebook - nguồn:Việt Tân

Con số người dùng tại Việt Nam đã gia tăng với cấp số lũy thừa trong năm kế tiếp và Facebook đã nhanh chóng trở thành trang mạng lớn với mức tăng trưởng nhanh nhất tại khu vực Đông Nam Á, và cũng vì lẽ đó đã làm chính quyền để ý. Vào cuối mùa hè năm 2009, trên mạng Internet đã lan truyền một tài liệu được xem là công văn của Bộ Công an Việt Nam ra lệnh ngăn chặn Facebook cùng một số trang mạng khác được quản trị ở ngoài Việt Nam. Tài liệu bị tiết lộ ra ngoài, ghi ngày 27 tháng 8 năm 2009, và nơi nhận là 10 nhà mạng nội địa.

Trong lúc chính quyền Hà Nội chưa bao giờ công nhận chính thức là đã ban hành tài liệu này, từ tháng 11 năm 2009, người dùng Internet ở Việt Nam bắt đầu cho biết là có sự ngăn chặn Facebook trên một bình diện rộng. Một số nhà mạng đã công nhận một cách không chính thức là họ đã bị chính quyền ép buộc phải ngăn chặn Facebook, với mục đích là đối phó với phong trào người Việt bắt đầu tận dụng lợi thế của mạng xã hội này cho những đòi hỏi chính trị của mình.

nguồn: trang phản đối ngăn chặn Facebook

Tại Việt Nam, Facebook đã không bị chặn ở tầng địa chỉ IP (Internet Protocol) như tại Trung Quốc hay Syria, mà bị chặn ở tầng tên miền DNS (Domain Name System). Chính quyền đã ra lệnh  cho các công ty nhà mạng là định tuyến lại một các máy chủ của họ, nhằm tránh các trang mạng mà họ muốn ngăn chặn. Cách kiểm duyệt này thực ra tương đối dễ vượt qua, vì cư dân mạng chỉ cần chuyển sang một nhà cung cấp tên miền DNS khác được quyền cung cấp dịch vụ tự do, là họ có thể truy cập được trang mạng họ muốn.

Kiểm duyệt bằng cách ngăn chặn DNS như vậy tuy không được hiệu quả lắm và không thể ngăn chặn hoàn toàn các trang như Facebook, nhưng lại là một cách khá hữu hiệu để phá vỡ khả năng kết nối xã hội của Facebook.

Có thể các giới chức Việt Nam muốn giết Facebook từ từ hơn là ngăn chặn và tiêu diệt ngay cùng một lúc với rủi ro là sẽ gây phẫn nộ cho hàng triệu người sử dụng, và với cách này họ mong rằng Facebook từ từ bị bỏ lơi, vì người sử dụng sẽ chán nản với hoạt động bất thường của mạng.... đọc tiếp.